علمی که در صنایع بسته­بندی مورد استفاده قرار می گیرد،  برای نگهداری مواد غذایی درون بسته­بندی­هایی می شود که این توانایی را داشته باشد که بتواند مواد غذایی را به مدت طولانی نگهداری کند بدون اینکه در طعم و رنگ آن تغییری ایجاد شود و یا ضرر و بیماری ای را متوجه انسان کند.

یکی از انواع بسته­بندی­هایی که در صنعت مورد استفاده قرار می گیرد قوطی فلزی و از جمله قوطی کنسرو است که امروزه کاربردهای بسیار مختفی پیدا کرده و برای بسته بندی انواع مواد غذایی از ماهی گرفته تا حبوبات استفاده می شود.

این قوطی های فلزی را  با لایه ای از ماده پلیمری می پوشانند تا با مواد غذایی درون قوطی ترکیب شیمیایی ایجاد نگردد، زیرا مواد غذایی به دلیل  اینکه قدرت اسیدی بالایی دارد سبب تسریع پیشرفت خوردگی با بدنه فلزی قوطی می گردد. خوردگی فلز منجر به  نشت مواد درون  قوطی و در نهایت فاسد شدن مواد غذایی درون قوطی می گردد. پوشش پلیمری ای که این قوطی ها را می پوشاند مانع از واکنش های شیمیایی بین غذا و بدنه فلزی قوطی می گردد.

 

 

 

 ویژگی های قوطی کنسروی فلزی

قوطی کنسرو نوعی بسته بندی مواد غذایی است که می تواند مواد غذایی را به مدت طولانی نگهداری کند. از مهمترین مزایای قوطی کنسرو فلزی، می توان به مقاومت بالای آن در برابر ضربه اشاره کرد. همچنین این قوطی ها مانع از رسیدن اکسیژن و رطوبت به مواد غذایی شده و در برابر هوای گرم فاسد نمی شوند. مهمترین ویژگی این قوطی ها این است که مانع از مهاجرت پلیمرها می گردد؛ به همین دلیل قوطی کنسرو امروزه در صنعت بسته بندی بسیار پرکاربرد شده است.

قوطی کنسرو قادر است مانع از ورود قلع به مواد داخل قوطی گردد. البته مقدار قلع ورودی به داخل غذا به موارد زیر بستگی دارد:

  • لاک دار بودن قوطی حاوی قلع
  • حضور عواملی اکسید کننده یا شتاب دهنده خوردگی همچون نیترات ها
  • اسیدیته محصول پرشده

البته علاوه بر قلع، ممکن است فلزات سنگین دیگری که در قوطی های آلومینیمی موجود هستند، امکان ورود به مواد غذایی را داشته باشند که باید قوطی کنسروها را، از این جهت نیزمورد بررسی دقیق قرار داد.

تحقیقی بر روی 40 نمونه قوطی کنسروی انجام شده است که در طی آن، کیفیت پوشش داخلی نمونه ها مورد بررسی قرار گرفته است تا مشخص شود که آیا این پوشش ها مطابق با استانداردهای ملی هست یا خیر. که طی این تحقیق، پوشش 4 تا از این نمونه ها، کیفیت لازم را نداشته و از نظر استاندارها مورد تایید نبوده است.

از آنجایی که استفاده از این قوطی ها در صنعت بسته بندی مواد غذایی که قرار است ماندگاری طولانی داشته باشند، بسیار گسترده شده است، بنابراین نیاز است که سالم بودن آنها از نظر آلوده نبودن و وارد نشدن فلزات سنگین به داخل قوطی، مخصوصا قلع که پایه مواد تشکیل دهنده قوطی کنسروی است همواره مورد توجه قرار گیرد و بتواند با استانداردهای ملی مطابقت داشته باشد.

 

 

زنگ زدگی قوطی کنسروی

در ساخت این قوطی ها باید به موارد بسیاری توجه نمود. از جمله اینکه باید به تناسب بدنه قوطی با مواد غذایی حاوی آن توجه نمود؛ زیرا ممکن است واکنش هایی بین آنها ایجاد گردد که در نهایی باعث زنگ زدگی بدنه داخلی قوطی گردد. همچنین ممکن است در هنگام پر کردن این قوطی ها با غذا، اکسیژن به درون آنها وارد شده باشد که درنهایت باعث زنگ زدگی سطح داخلی آن شده و موجب فعل و انفعالات ميكروبي و شيميايي مواد غذایی گردد و در نهایت بو و مزه غذای درون آن را تغییر دهد که این موارد بلافاصله پس از باز کردن در قوطی کنسرو نمایان می گردد.

 

 

نحوه تشخیص هوای درون قوطی کنسروی

در مراحل تولید قوطی کنسرو، دستگاهی وجود دارد که مربوط به نوعي فشار بوده  و خلاءسنج است و بارووكيومتر نام دارد. این دستگاه، سوزن نسبتاً ضخيمي دارد كه در وسط آن سوراخي ایجاد شده است  و در محل وصل شدن آن به بدنه قوطي واشر لاستيكي مخصوصي قرار داده شده که هنگام آزمايش، سوزن را با فشار زیادی به درون سر يا كف قوطي وارد مي‌كنند.

دراین هنگام اگر درون قوطي کنسرو، هر نوع گاز و اکسیژنی باشد،  سوزن را از حفره وارد فشارسنج می کنند و عقربه هایی که در آنجا تعبیه شده است، ميزان آن را نشان مي‌دهد. در اینصورت اگر مواد درون قوطي کنسروی خلاء داشته باشد، با كشيده شدن هواي درون ابزار به درون قوطي، مقدار خلاء را می توان اندازه گیری نمود . قوطي کنسروی در صورت سالم بودن بايد فشاری نداشته باشد و مقدارخلاء آن با توجه به نوع محصول و اندازه قوطي متفاوت باشد.

 

تغيير رنگ محتوای قوطی کنسروی

عوامل زیادی وجود دارد که می تواند منجر به تغییر رنگ قوطی کنسروی فلزی گردد که از مهمترین این موارد می توان به وجود يون‌هاي فلزي مثل آهن و مس اشاره نمود كه در اثر دمای بالای استريليزاسيون، منجر به  تغییر رنگ مواد درون قوطی کنسروی می گردد. حرارت موجب آزاد شدن گوگرد از پروتئین های گوگردی می شود و سپس این گوگرد با مس یا آهن ترکیب شده و منجر به تولید  سولفور آهن يا مس می شود. سولفور آهن در بعضی کنسروها مثل ذرت به هیچ وجه مطلوب نیست. و در برخی از فرآورده‌هاي پروتئيني مانند گوشت، مرغ و ماهي و … يون برعکس عمل کرده و سبب می شود که این مواد بی رنگ شوند.

دلیل دیگر تغییر رنگ محتوای قوطی کنسری می تواند دراثر فعاليت ميكروارگانيزم‌ها نيز باشد که در موادی مثل نخود و لوبيا سبز، ذرت و ماهي ، رنگ آنان را به سیاهی برمی گرداند.

 

آزمايش های شيميايي قوطي‌هاي كنسرو

ممکن است در روند تولید کنسروها، گونه هاي باسيلوس و كلستريدوم، مخمرها و كپك‌ها، از بین نرفته باشند و سپس رشد کرده و تکثیر گردند و مواد درون قوطی را تجزیه کنند و در نهایت منجر به تغييرات نامطلوبي در محصول گردند كه می توان با اندازه‌گيري، متابوليت اين باكتري‌ها را مشخص نمود. این باکتری می توانند درمواد اولیه محتوای قوطی کنسرو وجود داشته باشند و یا در طول فرآیند کنسرو سازی ایجاد شده باشند. به هر دلیلی که به وجود آمده باشند باید در طی آزمایش هایی، قبل از پایان یافتن مراحل تولید و قبل از اینکه به دست مصرف کننده برسد تشخیص داده شوند.

خدمات

پاسخی بگذارید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *